حراج دعوت نامه

دعوتنامه های سایت بالا ترین در eBay به قیمت 4.99 دلار به فروش گذاشته شد!
حالا بالاترین چیست که دعوت نامه عضویت در آن، در بزرگترین سایت حراج دنیا به فروش گذاشته می شود؟! بالاترین وب سایتی برای به اشتراک گذاشتن لینک از سوی کاربران اینترنتی است. البته عضویت در این سایت، که به معنای حق به اشتراک گذاشتن لینک، کامنت گذاشتن و رای دادن به لینک هاست، مجانی ولی از طریق ارسال دعوتنامه از سوی سایر اعضاست.

این وب سایت که کار خود را از سال 1385 آغاز کرده است، به گفته مدیرانش قبل از هک سه ماه پیش، ماهانه هفت میلیون بازدید داشته است. اگرچه بالاترین در ایران فیلتر شده است، ولی به گواهی وب سایت آلکسا، هنوز حدود نیمی از کاربران آن (46.6 درصد) از ایران هستند. این سایت در مقایسه با سایر سایت های اینترنتی در رتبه 5200 قرار دارد. (رتبه بندی که گوگل در آن اول است.)

لینک های بالاترین بر اساس تعداد رای مثبتی که از کاربران دریافت می کند، می تواند به صفحه اول راه پیدا کند و در واقع "داغ" شود. این وب سایت با ایده اولیه مهدی یحیی نژاد و بر اساس ساختار سایتهای معروف دیگ و دلیشس شکل گرفته است. گفته می شود این وب سایت کاملا ساختاری دموکراتیک دارد؛ بطوری که اخبار صفحه اول را رای کاربران تعیین می کند نه سلیقه و نظر مدیران یا سیاست ها و مصلحت های موجود در فضای سایبر فارسی زبان؛ در واقع هر خبری که رای بیشتری بگیرد، شانس اش برای اینکه در صفحه اول جای بالاتری داشته باشد، بیشتر است.

همچنین امکان کامنت گذاشتن روی هر خبر و جواب کامنت گذاران به همدیگر از جمله مواردی است که بعضی از لینک ها را حسابی داغ می کند و گاهی پیش می آید که لینک مورد نظر صرفا بهانه ای می شود تا کاربران بحث های مفصل با هم کنند، برای هم استدلال بیاورند، به هم طعنه بزنند و یا حتی فحش های آبدار نثار هم کنند. چون بخش کامنت ها به هیچ وجه مدیریت نمی شود و هیچ کامنتی هم به دلیل محتوایش حدف نمی شود، گاهی مجادله میان کاربران جذاب و خواندنی است! البته از آنجایی که امکان رای دادن کاربران به کامنت ها هم وجود دارد، اگر کسی بیش از اندازه حرف خارج از چارچوب بزند، با رای منفی سایر کاربران مواجه می شود و نظرش خودبخود پاک می شود.

بالاترین، منتقدانی هم دارد که می گویند سیستم دیکتاتوری در این سایت هم نهادینه شده و بحث اداره سایت به شیوه دموکراسی، صرفا در حد یک شعار توخالی باقی مانده است؛ چون مدیران آن هر از چند گاهی امکان دسترسی برخی از کاربران را قطع می کنند و همچنین امکان لینک دادن به برخی وبلاگ ها را هم.

هرچند که استدلال مدیران بالاترین این است که دلیل مسدود شدن اکانت برخی از کاربران، تخطی آنها از قوانین بالاترین و یا درست کردن باندهایی برای رای دادن های پیاپی به اخباری خاص برای داغ کردن و بردن شان به صفحه اول است، بعضی، این مقدار از دخالت مدیران در نحوه عملکرد کاربران را هم دخالتی دیکتاتور مآبانه و مدیریتی از بالا به پایین و تحکم آمیز می دانند.

فروشنده دعوت نامه بالاترین در eBay آگهی خود را به زبان فارسی و با این مضمون گذاشته است: "با عضویت در سایت بالاترین شما نیز می توانید به جمع کسانی بپیوندید که در این دهکده جهانی با نوشته ها و مطالب و رای های خود تاثیر گذار هستند. فقط استفاده کننده از اینترنت نباشید. شما فقط با پرداخت مبلغ جزیی 4.99 $ میتوانید به جمع جامعه جهانی بپیوندید!"

البته بالاترین حدود سه ماه قبل هک شد و در این مدت از تعداد کاربران آن کم شد، اما همچنان به دلیل امکاناتی که برای لینک گذاشتن، رای دادن، و کامنت گذاشتن با "هر محتوا و زبانی" به کاربران می دهد، یکی از وب سایت های پرطرفدار برای وبگردهای حرفه ای است.

این ابتکار یکی از کاربران هم برای فروش دعوت نامه بالاترین، نشان از این دارد که این وب سایت در میان کاربران فارسی زبان اینترنت آنقدر از محبوبیت برخوردار هست که کسی فکر کند می شود از این راه هم کار و کاسبی راه انداخت! البته بیشتر از اینکه بشود از بالاترین کاسبی کرد، می شود آن را به عنوان مدل کوچکی از جامعه امروز ایرانی، فرض کرد که همه رویدادهایش "بی پرده و بی نقاب" در دسترس همه قرار می گیرد و تغییرات آن با هدایت نوعی "عقل جمعی" ایرانی شکل می گیرد و درباره اش مقاله ها نوشت و پایان نامه ها تدوین کرد؛ فرصت بی پرده ای که کمتر در ایران نصیب محققان و پژوهشگران عرصه های عمومی می شود.